“Энергиянын кайра жаралуучу булактары чөйрөсүндөгү Кыргыз Республикасынын айрым мыйзам актыларына өзгөртүүлөрдү киргизүү жөнүндө” Кыргыз Республикасынын мыйзам долбоору 2016-жылдын 9-декабрынан тартып коомдук талкууга коюлат

Колдонуудагы редакциясы

Сунушталган редакциясы

Кыргыз Республикасынын Салык кодекси

212-берене. Салыктан бошотуу

1. Төмөнкүлөрдүн пайдалары салык салуудан бошотулат:

1) кайрымдуулук уюмдардын;

2) I жана II топтогу майыптардын коомдорунун, Кыргыз азиздер жана дүлөйлөр коомунун, жеке ишкерлердин уюмдарынын, алардагы иштегендердин жалпы санынын 50 пайызынан кем эмесин майыптар, азиздер жана дүлөйлөр түзгөн жана алардын эмгек акылары жалпы эмгек акы фондунун 50 пайызынан кем эмесин түзгөндө. Ушул коомдордун, уюмдардын жана жеке ишкерлердин тизмеги Кыргыз Республикасынын Өкмөтү тарабынан аныкталат;

3) айыл чарба товарларын өндүрүүчүлөрдүн;

4) Кыргыз Республикасынын жазык-аткаруу системасынын мекемелеринин;

5) айыл чарба товардык-сервистик кооперативдеринин;

6) (КР 2008-жылдын 17-октябрындагы N 231 Мыйзамына ылайык күчүн жоготту)

7) кредиттик союздар;

8) айыл чарба продукциясын (товарлардын акциздик тобун өндүрүү үчүн пайдалануудан тышкары) өнөр жайлык кайра иштетүүнү жүргүзүүчү тамак-аш жана кайра иштетүүчү өнөр жай ишканаларын. Ишканалардын тизмеси жана ага киргизүү үчүн тандоо критерийлери Кыргыз Республикасынын Өкмөтү тарабынан бекитилет.

9) лизингдик компаниялар.

10) мектепке чейинки билим берүү уюмдарынын (жеке менчик формасынын негизинде түзүлгөн балдар бакчаларынын);

11) кардиохирургиялык багыттагы жеке менчик медициналык мекемелердин.

2. Пайда салыгын төлөөдөн бошотуу пайда салыгы боюнча декларацияны берүү милдетинен бошотпойт.

212-берене. Салыктан бошотуу

1. Төмөнкүлөрдүн пайдалары салык салуудан бошотулат:

1) кайрымдуулук уюмдардын;

2) I жана II топтогу майыптардын коомдорунун, Кыргыз азиздер жана дүлөйлөр коомунун, жеке ишкерлердин уюмдарынын, алардагы иштегендердин жалпы санынын 50 пайызынан кем эмесин майыптар, азиздер жана дүлөйлөр түзгөн жана алардын эмгек акылары жалпы эмгек акы фондунун 50 пайызынан кем эмесин түзгөндө. Ушул коомдордун, уюмдардын жана жеке ишкерлердин тизмеги Кыргыз Республикасынын Өкмөтү тарабынан аныкталат;

3) айыл чарба товарларын өндүрүүчүлөрдүн;

4) Кыргыз Республикасынын жазык-аткаруу системасынын мекемелеринин;

5) айыл чарба товардык-сервистик кооперативдеринин;

6) (КР 2008-жылдын 17-октябрындагы N 231 Мыйзамына ылайык күчүн жоготту)

7) кредиттик союздар;

8) айыл чарба продукциясын (товарлардын акциздик тобун өндүрүү үчүн пайдалануудан тышкары) өнөр жайлык кайра иштетүүнү жүргүзүүчү тамак-аш жана кайра иштетүүчү өнөр жай ишканаларын. Ишканалардын тизмеси жана ага киргизүү үчүн тандоо критерийлери Кыргыз Республикасынын Өкмөтү тарабынан бекитилет.

9) лизингдик компаниялар.

10) мектепке чейинки билим берүү уюмдарынын (жеке менчик формасынын негизинде түзүлгөн балдар бакчаларынын);

11) кардиохирургиялык багыттагы жеке менчик медициналык мекемелердин.

12) энергиянын кайра жаралуучу булактарын пайдалануунун натыйжасында алынган электрдик жана жылуулук энергиясынын, газдын жана энергиянын газ түрү абалындагы кайра жаралуучу отундун, суюк биологиялык отундун өндүрүүчүлөрүн пайда ала баштаган учурдан тартып беш жыл ичинде.

2. Пайда салыгын төлөөдөн бошотуу пайда салыгы боюнча декларацияны берүү милдетинен бошотпойт.

259-берене. Кыргыз Республикасынын аймагына импорттолуучу негизги каражаттарды КНС төлөөдөн бошотуу

1. КНС төлөөчү катары катталган чарбакер субъекттер өздөрүнүн өндүрүштүк максаттары үчүн Кыргыз Республикасынын аймагына алып келүүчү негизги каражаттар, КНС төлөөдөн бошотулат.

2. Ушул берененин 1-бөлүгүндө каралган, бошотуу товардык позицияда квалификацияланган ТНЭД 8401-8406, 840710, 8410-8414, 8416-8447, 8449-8465, 8471, 8474, 8475, 8477-8480, 8504, 8505, 8514, 8515, 8525, 8526, 8529, 8530, 8601-8606, 8608, 8609, 8701, 8702 (микроавтобустарды кошпогондо), 8704, 8705, 8709, 8716, 8802, 9018, 9022, 9027, 9406003100 негизги каражаттарына жайылтылат.

3. Ушул берененин 2-бөлүгүндө каралган, айыл чарбалык товар өндүрүүчү жана айыл чарбалык товардык-сервистик кооператив өзүнүн өндүрүштүк максаты үчүн жана товардык-сервистик кооперативдин мүчөлөрү үчүн импорттоочу жана/же чарбакер субъект финансылык ижара (лизинг) келишими боюнча импорттоочу негизги каражаттар ал чарбакер субъект КНС төлөөчү катары катталган фактысына карабастан КНС төлөөдөн бошотулат.

4. (КР 2014-жылдын 29-декабрындагы N 167 Мыйзамына ылайык күчүн жоготту)

5. (КР 2014-жылдын 29-декабрындагы N 167 Мыйзамына ылайык күчүн жоготту)

6. Ушул берененин максаттары үчүн негизги каражат - бул ишкердик жүргүзүүдө пайдаланууга арналган актив, өзүнүн наркын бара-бара аны менен түзүлүүчү товарларга, жумуштарга жана кызмат көрсөтүүлөргө өткөрөт, аны пайдалануу же эксплуатациялоо мөөнөтү бир жылдан ашык болот жана бажылык наркы 200000 сомдон кем эмести түзөт.

7. Ушул берененин максаттарында негизги каражаттарды ажыратуу каржылык ижара (лизинг) келишими боюнча негизги каражаттарды берим болуп саналбайт.

259-берене. Кыргыз Республикасынын аймагына импорттолуучу негизги каражаттарды КНС төлөөдөн бошотуу

1. КНС төлөөчү катары катталган чарбакер субъекттер өздөрүнүн өндүрүштүк максаттары үчүн Кыргыз Республикасынын аймагына алып келүүчү негизги каражаттар, КНС төлөөдөн бошотулат.

2. Ушул берененин 1-бөлүгүндө каралган, бошотуу товардык позицияда квалификацияланган ТНЭД 8401-8406, 840710, 8410-8414, 8416-8447, 8449-8465, 8471, 8474, 8475, 8477-8480, 8501-8504, 8505, 8514, 8515, 8525, 8526, 8529, 8530, 8541, 8601-8606, 8608, 8609, 8701, 8702 (микроавтобустарды кошпогондо), 8704, 8705, 8709, 8716, 8802, 9018, 9022, 9027, 9406003100 негизги каражаттарына жайылтылат.

3. Ушул берененин 2-бөлүгүндө каралган, айыл чарбалык товар өндүрүүчү жана айыл чарбалык товардык-сервистик кооператив өзүнүн өндүрүштүк максаты үчүн жана товардык-сервистик кооперативдин мүчөлөрү үчүн импорттоочу жана/же чарбакер субъект финансылык ижара (лизинг) келишими боюнча импорттоочу негизги каражаттар ал чарбакер субъект КНС төлөөчү катары катталган фактысына карабастан КНС төлөөдөн бошотулат.

4. (КР 2014-жылдын 29-декабрындагы N 167 Мыйзамына ылайык күчүн жоготту)

5. (КР 2014-жылдын 29-декабрындагы N 167 Мыйзамына ылайык күчүн жоготту)

6. Ушул берененин максаттары үчүн негизги каражат - бул ишкердик жүргүзүүдө пайдаланууга арналган актив, өзүнүн наркын бара-бара аны менен түзүлүүчү товарларга, жумуштарга жана кызмат көрсөтүүлөргө өткөрөт, аны пайдалануу же эксплуатациялоо мөөнөтү бир жылдан ашык болот жана бажылык наркы 200000 сомдон кем эмести түзөт.

7. Ушул берененин максаттарында негизги каражаттарды ажыратуу каржылык ижара (лизинг) келишими боюнча негизги каражаттарды берим болуп саналбайт.

«Энергиянын кайра жаралуучу булактары жөнүндө» Кыргыз Республикасынын Мыйзамы

2-берене. Бул Мыйзамды жөнгө салуу объекттери

Бул Мыйзамдын жөнгө салуу объекттери жылуулукту, электр энергиясын жана энергиянын кайра жаралуу булактарын пайдалануу менен отунду өндүрүү, керектөө жана сатуу, ошондой эле Кыргыз Республикасынын аймагында энергиянын кайра жаралуу булактары тармагындагы жабдууларды жана технологияларды өндүрүү жана берүү болуп эсептелет.

2-берене. Бул Мыйзамды жөнгө салуу объекттери

Бул Мыйзамдын жөнгө салуу объекттери жылуулукту, электр энергиясын жана энергиянын кайра жаралуу булактарын пайдалануу менен отунду өндүрүү, керектөө жана сатуу, ошондой эле Кыргыз Республикасынын аймагында энергиянын кайра жаралуу булактары тармагындагы жабдууларды жана технологияларды өндүрүү жана берүү болуп эсептелет.

Өзгөчө жеңилдиктерди караган ушул Мыйзамдын жобосу реконструкциялоонун долбоорунун техникалык-экономикалык негиздери ыйгарым укуктуу орган тарабынан макулдашылгандан жана такталгандан кийин, энергиянын кайра жаралуучу булактарын пайдалануу менен, ошондой эле иштеп жаткан курулмалардын жана негизги генератордук жабдуулардын балансалык наркынын элүү пайыздан ашыгын алмаштыруу менен кайрадан киргизилген объекттерге жайылтылат.

3-берене. Негизги түшүнүктөр жана терминдер

Бул Мыйзамда төмөнкүдөй негизги түшүнүктөр пайдаланылат:

биомасса - байкоо жүргүзүү мезгилинде биогеоценоздо болгон өсүмдүк жана жаныбарлар организмдеринин жыйынды массасы;

кайра жаралуучу энергия - энергиянын кайра жаралуучу булактарын пайдалануу аркылуу, анын ичинде кайра жаңылоочу отундан алынган экологиялык жактан таза энергия;

энергиянын кайра жаралуучу булактары - энергиянын үзгүлтүксүз кайра жаралуучу түрлөрүнүн булактары:

- күндүн, Жердин энергиялары, ваакумдун энергиясы, шамалдын энергиясы, суу энергиясы;

- кенсиз жана көмүртексиз жаралган энергиянын булактары, бардык органикалык калдыктардын жана/же материалдардын биомассасынын таралуу (ачыган) энергиясы;

- жылуулуктун калдык энергиясы (градирнилер, трансформатор подстанциялары, башка өнөр жай түзүлүштөрү жана агрегаттары, алардын иштөөсүнүн натыйжасында жылуулуктун калдык энергиясы чыгат);

кайра жаралуучу отун - кайра жаралуучу булактардан, биомассадан жана органикалык же жаратылыштык сырьедон жана/же ар түрдүү булактан алынган отун;

энергиянын кайра жаралуучу булактарын пайдалануу - кайра жаралуучу энергияны кайра өзгөртүп түзүүгө, топтоого, бөлүштүрүүгө жана керектөөгө багытталган иш-аракеттердин жыйындысы, ошондой эле ошол иш-аракеттерди материалдык-техникалык камсыздоо;

күндүн энергиясы - күндүн радиациясын пайдалануудан алынган энергия;

тармак (электр жана/же жылуулук, газ) - электр жана жылуулук энергиясын ташуу жана/же бөлүштүрүү жана кайра бөлүштүрүү боюнча техникалык каражаттардын жыйындысы;

биогаз түзүлүшү - газды, андан чыккан жылуулукту жана органикалык жер семирткичтерди өндүрүү үчүн органикалык калдыктарды жана ыплас агындыларды анаэробдук ачытуучу жабдуулар системасы;

энергиянын кайра жаралуучу булактарынан өндүрүлгөн электр энергия- сы - жалаң гана энергиянын кайра жаралуучу булактарынан алынган электр энергиясы;

шамалдын энергиясы - шамалдын энергетикалык мүмкүнчүлүгүнөн алынган энергия;

гидроэнергия - суунун энергиясын пайдалануу менен гидроэнергетикалык агрегаттардан өндүрүлгөн энергия;

адаттагы энергия - кайра жаралбоочу энергетикалык ресурстардан алынган энергия, атап айтканда көмүртектин сырьесунан алынчу (көмүр, мунай, газ) жана 30 жана андан ашык мегаватт менен белгиленген гидроэлектр станциялардын энергиясы;

күн нуруна орнотмо - күндүн энергиясын пайдаланып жылуулук же электр энергиясын алуу үчүн орнотулган жабдуу тутуму;

ылайык сертификаты - сертификаттоо укугунун базасында берилген жана энергиянын кайра жаралуучу булактарын жана отунду керектүү түрдө идентификациялоонун стандарттарына же башка ченемдик документтерге ылайык келгенин тастыктап көрсөтүүчү документ;

кайра жаралуучу энергияны керектөөчү - кайра жаралуу булактарын өздөштүрүү жолу менен алынган энергиянын негизинде техникалык каражаттарды жана түзүлүштөрдү пайдаланып иш алып баруучу юридикалык же жеке жак;

энергиянын кайра жаралуучу булактарын долбоорлоодогу, өндүрүүдөгү,  монтаждоодогу жана эксплуатациялоодогу жеңилдиктер - энергиянын кайра жаралуучу булактары чөйрөсүндө алектенген юридикалык жана жеке жактарга салыктарды төмөндөтүү, бажы алымдарынан, төлөмдөрдөн бошотуу, мамлекет тарабынан жана даректүү мүнөздө болгон пайдалуу кредиттерди берүү формасындагы жеңилдиктерди берүү;

энергиянын кайра жаралуучу булактарын диверсификациялоо - энергиянын кайра жаралуучу булактарында анын жаңы түрлөрүн өздөштүрүүнүн эсебинен өндүрүштүн ишмердүүлүгүн кеңитүү;

(жыйырма экинчи абзац КР 2016-жылдын 25-июлундагы N 136 Мыйзамына ылайык күчүн жоготту)

Энергиянын кайра жаралуучу булактарынын жана жабдуулардын келтирилген тизмеси толук деп эсептелбейт жана энергиянын кайра жаралуучу булактарынын жана энергетикалык натыйжалуулуктук тармагындагы илим жана технологиялар өркүндөгөн сайын тизме кеңейе бериши мүмкүн.

3-берене. Негизги түшүнүктөр жана терминдер

Бул Мыйзамда төмөнкүдөй негизги түшүнүктөр пайдаланылат:

биомасса - байкоо жүргүзүү мезгилинде биогеоценоздо болгон өсүмдүк жана жаныбарлар организмдеринин жыйынды массасы;

кайра жаралуучу энергия - энергиянын кайра жаралуучу булактарын пайдалануу аркылуу, анын ичинде кайра жаңылоочу отундан алынган экологиялык жактан таза энергия;

энергиянын кайра жаралуучу булактары - энергиянын үзгүлтүксүз кайра жаралуучу түрлөрүнүн булактары:

- күндүн, Жердин энергиялары, ваакумдун энергиясы, шамалдын энергиясы, суу энергиясы;

- кенсиз жана көмүртексиз жаралган энергиянын булактары, бардык органикалык калдыктардын жана/же материалдардын биомассасынын таралуу (ачыган) энергиясы;

- жылуулуктун калдык энергиясы (градирнилер, трансформатор подстанциялары, башка өнөр жай түзүлүштөрү жана агрегаттары, алардын иштөөсүнүн натыйжасында жылуулуктун калдык энергиясы чыгат);

кайра жаралуучу отун - кайра жаралуучу булактардан, биомассадан жана органикалык же жаратылыштык сырьедон жана/же ар түрдүү булактан алынган отун;

энергиянын кайра жаралуучу булактарын пайдалануу - кайра жаралуучу энергияны кайра өзгөртүп түзүүгө, топтоого, бөлүштүрүүгө жана керектөөгө багытталган иш-аракеттердин жыйындысы, ошондой эле ошол иш-аракеттерди материалдык-техникалык камсыздоо;

күндүн энергиясы - күндүн радиациясын пайдалануудан алынган энергия;

тармак (электр жана/же жылуулук, газ) - электр жана жылуулук энергиясын ташуу жана/же бөлүштүрүү жана кайра бөлүштүрүү боюнча техникалык каражаттардын жыйындысы;

биогаз түзүлүшү - газды, андан чыккан жылуулукту жана органикалык жер семирткичтерди өндүрүү үчүн органикалык калдыктарды жана ыплас агындыларды анаэробдук ачытуучу жабдуулар системасы;

энергиянын кайра жаралуучу булактарынан өндүрүлгөн электр энергия- сы - жалаң гана энергиянын кайра жаралуучу булактарынан алынган электр энергиясы;

шамалдын энергиясы - шамалдын энергетикалык мүмкүнчүлүгүнөн алынган энергия;

гидроэнергия - суунун энергиясын пайдалануу менен гидроэнергетикалык агрегаттардан өндүрүлгөн энергия;

адаттагы энергия - кайра жаралбоочу энергетикалык ресурстардан алынган энергия, атап айтканда көмүртектин сырьесунан алынчу (көмүр, мунай, газ) жана 30 жана андан ашык мегаватт менен белгиленген гидроэлектр станциялардын энергиясы;

күн нуруна орнотмо - күндүн энергиясын пайдаланып жылуулук же электр энергиясын алуу үчүн орнотулган жабдуу тутуму;

ылайык сертификаты - сертификаттоо укугунун базасында берилген жана энергиянын кайра жаралуучу булактарын жана отунду керектүү түрдө идентификациялоонун стандарттарына же башка ченемдик документтерге ылайык келгенин тастыктап көрсөтүүчү документ;

кайра жаралуучу энергияны керектөөчү - кайра жаралуу булактарын өздөштүрүү жолу менен алынган энергиянын негизинде техникалык каражаттарды жана түзүлүштөрдү пайдаланып иш алып баруучу юридикалык же жеке жак;

энергиянын кайра жаралуучу булактарын долбоорлоодогу, өндүрүүдөгү,  монтаждоодогу жана эксплуатациялоодогу жеңилдиктер - энергиянын кайра жаралуучу булактары чөйрөсүндө алектенген юридикалык жана жеке жактарга салыктарды төмөндөтүү, бажы алымдарынан, төлөмдөрдөн бошотуу, мамлекет тарабынан жана даректүү мүнөздө болгон пайдалуу кредиттерди берүү формасындагы жеңилдиктерди берүү;

энергиянын кайра жаралуучу булактарын диверсификациялоо - энергиянын кайра жаралуучу булактарында анын жаңы түрлөрүн өздөштүрүүнүн эсебинен өндүрүштүн ишмердүүлүгүн кеңитүү;

(жыйырма экинчи абзац КР 2016-жылдын 25-июлундагы N 136 Мыйзамына ылайык күчүн жоготту)

жеңилдетилген мезгил – мыйзамда белгиленген жогорулатуучу коэффициенттерди колдонуу менен ЭКБны пайдалануу боюнча орнотмолор үчүн атайын тарифти колдонуу мөөнөтүнүн жеткен чеги

инвестор – менчик, зайымдык же тикелей инвестициялар формасында тартылган каражаттарды тартууну жүзөгө ашыруучу инвестициялык иштин субъектиси.

конкурстук тандоо – атаандаштык, акыйкаттык, жана натыйжалуулук принциптеринде, белгиленген мөөнөттө алдын ала жарыяланган шарт боюнча конкурстар, торуктар, тендерлер, аукциондор түрүндө кудуреттүү катышуучулардын сунуштарын тандоонун атаандаштык формасы.

Энергиянын кайра жаралуучу булактарынын жана жабдуулардын келтирилген тизмеси толук деп эсептелбейт жана энергиянын кайра жаралуучу булактарынын жана энергетикалык натыйжалуулуктук тармагындагы илим жана технологиялар өркүндөгөн сайын тизме кеңейе бериши мүмкүн.

8-берене. ЭКБ тармагындагы мамлекеттик башкаруу

ЭКБ тармагындагы мамлекеттик башкаруу Кыргыз Республикасынын Өкмөтү жана ыйгарым укуктуу мамлекеттик органдар тарабынан алардын функцияларына ылайык төмөнкү каражаттар аркылуу ишке ашырылат.

- тиешелүү ченемдик укуктук актыларды кабыл алуу;

- каржылоонун ички жана тышкы булактарын кароочу ЭКБ тармагындагы жалпы мамлекеттик программаларды иштеп чыгуу, жүзөгө ашыруу жана аткаруу;

- ЭКБнын потенциалын пайдаланууну эске алуу менен энергетикалык тармакты реформалоо;

- ЭКБны пайдаланууну өнүктүрүүгө жана ЭКБнын жабдууларын өндүрүүгө түрткү берүүчү укуктук механизмдерди, ошондой эле ченемдик-укуктук документтерди иштеп чыгуу жана ишке ашыруу;

- ЭКБ энергиясынын потенциалын жана пайдаланылышын баалоо;

- кайра жаралуучу энергия жана отун тармагындагы ишмердүүлүктү жүзөгө ашыруучу энергетикалык кайра жаралуучу ресурстарды баалоону жана субъекттердин реестрин жүргүзүүнү статистикалык эсепке алууну камсыздоо;

- ЭКБны өнүктүрүү тармагындагы окууну уюштуруу жана илимий-техникалык прогресске көмөк көрсөтүү;

- эл аралык илимий-техникалык кызматташтыкты, ЭКБны пайдалануу жана өнүктүрүү боюнча эл аралык программаларга катышууну камсыздоо;

- ЭКБны өздөштүрүү процессине коомдук жана илимий-техникалык уюмдарды тартууга көмөк көрсөтүү;

- ЭКБны пайдалануу боюнча долбоорлордун өзүн-өзү актоосунун чектик мөөнөтүн 8 жылдан ашык эмес белгилөө.

8-берене. ЭКБ жаатындагы мамлекеттик башкаруу

ЭКБ жаатындагы мамлекеттик башкаруу Кыргыз Республикасынын Өкмөтү жана ыйгарым укуктуу мамлекеттик органдар тарабынан алардын функцияларына ылайык төмөнкү каражаттар аркылуу жүзөгө ашырылат.

- тиешелүү ченемдик укуктук актыларды кабыл алуу;

- каржылоонун ички жана тышкы булактарын кароочу ЭКБ тармагындагы жалпы мамлекеттик программаларды иштеп чыгуу, жүзөгө ашыруу жана аткаруу;

- ЭКБнын потенциалын пайдаланууну эске алуу менен энергетикалык тармакты реформалоо;

- ЭКБны пайдаланууну өнүктүрүүгө жана ЭКБнын жабдууларын өндүрүүгө түрткү берүүчү укуктук механизмдерди, ошондой эле ченемдик-укуктук документтерди иштеп чыгуу жана ишке ашыруу;

- ЭКБ энергиясынын потенциалын жана пайдаланылышын баалоо;

- ЭКБны пайдалануу боюнча объекттерди жайгаштыруунун планын иштеп чыгуу жана бекитүү;

- ЭКБны пайдалануу боюнча объекттерди жайгаштыруу үчүн жер участокторун берүүнүн шарттарын жана тартибин аныктоо;

- кайра жаралуучу энергия жана отун тармагындагы ишмердүүлүктү жүзөгө ашыруучу энергетикалык кайра жаралуучу ресурстарды баалоону жана субъекттердин реестрин жүргүзүүнү статистикалык эсепке алууну камсыздоо;

- анын максаттуу арналыштарын бузуу менен жер участогун пайдаланган учурда же болбосо үч жыл ичинде ЭКБны пайдалануу менен объектини куруу үчүн берилген жер участогун пайдаланбоо жер учатогун пайдалануу укуктарын токтотуу (жокко чыгаруу);

- ЭКБны өнүктүрүү тармагындагы окууну уюштуруу жана илимий-техникалык прогресске көмөк көрсөтүү;

- эл аралык илимий-техникалык кызматташтыкты, ЭКБны пайдалануу жана өнүктүрүү боюнча эл аралык программаларга катышууну камсыздоо;

- ЭКБны өздөштүрүү процессине коомдук жана илимий-техникалык уюмдарды тартууга көмөк көрсөтүү;

- 10 жыл ичинде ЭКБны пайдалануу боюнча долбоорлордун жеңилдетилген мезгилинин колдонулушун белгилөө.

Мындай берене каралган эмес

8-1-берене. Энергиянын кайра жаралуучу булактарын пайдаланууну өнүктүрүү жана колдоо боюнча ыйгарым укуктуу органдын компетенциясы

Ыйгарым укуктуу орган:

- энергиянын кайра жаралуучу булактарын пайдаланууну колдоо жаатындагы мамлекеттик саясатты ишке ашырат;

- энергиянын кайра жаралуучу булактарын өнүктүрүү жана пайдалануу программасын иштеп чыгат;

- энергиянын кайра жаралуучу булактарын пайдалануу боюнча объекттерди жайгаштыруунун планын (программасын) бекитет;

- ЭКБны пайдалануу боюнча объекттерди курууда инвестициялоо ниети жөнүндө макулдашуу түзүүгө укуктуу;

- ЭКБны пайдалануу боюнча объекттерди куруу үчүн жер участогун резервдөөгө укуктуу;

- жер комиссиясынын ишин демилгелөөгө укуктуу, ЭКБны пайдалануу боюнча объекттерди курууга жер участокторун берүү маселесин кароодо ага катышат;

- ЭКБны пайдалануу боюнча объекттерди куруу укугуна конкурс жарыялайт;

- ЭКБны пайдалануу боюнча объекттерди курууга конкурс өткөрүүдө кепилдик милдеттенмелерди аткарууну инвесторлор тарабынан сакталышына контролду жүзөгө ашырат;

- ЭКБны пайдалануу боюнча долбоорлорго бөлүнгөн жер участокторун максаттуу пайдаланганы үчүн мониторинг жана контролдоо маселелери боюнча мамлекеттик суу администрациясы жана башка ыйгарым укуктуу органдар менен өз ара аракеттенет;

- анын максаттуу арналыштарын бузуу менен жер участогун пайдаланган учурда же болбосо үч жыл ичинде ЭКБны пайдалануу менен объектини куруу үчүн берилген жер участогун пайдаланбоо жер учатогун пайдалануу укуктарын токтотуунун (жокко чыгаруунун) жол-жоболорун демилгелөөгө укуктуу;

- мамлекеттик органдарда ЭКБны пайдалануу боюнча объекттерди куруунун долбоорлорунун макулдашуу жол-жоболорун өткөрүүдө инвесторлорго юридикалык жана уюштуруучулук жардамдарды жүзөгө ашырууга укуктуу;

- электрэнергетика жаатындагы мыйзамдарга ылайык энергия берүүчү уюмдардын электр жана (же) жылуулук тармактарына ЭКБны пайдалануу боюнча объекттерди туташтырууга мониторингди жана контролду жүзөгө ашырат;

- энергиянын кайра жаралуучу булактарынын энергетикалык потенциалын, аларды өздөштүрүүнүн деңгээлин жана Кыргыз Республикасында энергияны өндүрүүнүн жалпы көлөмүндө электр жана жылуулук энергияны өндүрүүнүн үлүшүн эсептөө жана талдоо, - максаттуу көрсөткүчтөргө энергиянын кайра жаралуучу булактарын пайдалануу менен электр энергияны өндүрүүнүн көлөмүнүн ылайык келишин аныктоо жолу менен Кыргыз Республикасынын Өкмөтү тарабынан белгиленген  тартипте энергиянын кайра жаралуучу булактарын пайдалануунун мониторингин жана контролун жүзөгө ашырат;

- энергиянын кайра жаралуучу булактарын пайдалануу жаатында эл аралык кызматташууну жүзөгө ашырат.

12-берене. ЭКБны пайдаланууга өбөлгө түзүүнүн экономикалык жана уюштуруу-укуктук механизмдери

ЭКБны пайдалануу аркылуу иштелип чыккан электр жана жылуулук энергиясын өндүрүүчүлөр жана ушул энергияны пайдалануучулар төмөнкүдөй жеңилдиктерге ээ:

- ЭКБнын негизинде иштеген техникалык каражаттарды жана түзүлүштөрдү өндүргөн же кайра жабдыган жеке жана юридикалык жактар үчүн жеңилдиктер берилет;

- (үчүнчү абзац КР 2012-жылдын 3-августундагы N 148 Мыйзамына ылайык күчүн жоготту)

- ЭКБ үчүн жабдууларды, түзүлүштөрдү жана комплекттөөчү буюмдарды импорттоодо жана экспорттоодо бажы алымдарынан бошотулат;

- ЭКБны пайдалануу менен иштелип чыккан, орнотмонун ээси тарабынан өздүк муктаждыктарына пайдаланылбаган жана келишимдик негизде башка керектөөчүлөргө сатылбаган бардык электр энергиясы, ЭКБны пайдалануу боюнча ушул орнотмо кайсы электр энергетикалык компаниясынын тармагына кошулганына карабастан, ЭКБны пайдалануу боюнча орнотмо жайгашкан администрациялык-аймактык түзүлүштөгү эң ири бөлүштүрүүчү электр энергетикалык компаниясы тарабынан сатылып алынууга тийиш;

- эгерде газ жана газ түрүндөгү кайра жаралуучу отун газ түтүктөрдүн жана жылуулук тармактардын стандарттарына жана талаптарына ылайык келсе, газ түтүктөр жана жылуулук тармактар менен иштеген уюмдар аларды өздөрүнүн системасына кошууга тийиш;

- улуттук стандартка ылайык келген суюк биологиялык отун уюмдардын отун сатуу системасына киргизилиши керек;

- долбоордун өзүн-өзү актоо мезгилинде ЭКБны пайдалануу менен иштелип чыгылган электр энергиясына тариф акыркы керектөөчүлөр үчүн максималдуу тарифти ушул берененин тогузунчу абзацында аныкталган тиешелүү коэффициентке көбөйтүү жолу менен белгиленет;

- өзүн-өзү актоо мезгилинде ЭКБнын ар бир түрү боюнча акыркы керектөөчү үчүн электр энергиясына максималдуу тарифке коэффициенттер төмөнкү өлчөмдөрдө белгиленет:

суу энергиясын пайдалануучу орнотмолор үчүн коэффициент 2,1ге барабар;

күн энергиясын пайдалануучу орнотмолор үчүн коэффициент 6,0гө барабар;

биомасса энергиясын пайдалануучу орнотмолор үчүн коэффициент 2,75ке барабар;

шамал энергиясын пайдалануучу орнотмолор үчүн коэффициент 2,5ке барабар;

жер энергиясын пайдалануучу орнотмолор үчүн коэффициент 3,35ке барабар;

- акыркы керектөөчүлөр үчүн электр энергиясына максималдуу тарифтин чоңдугу электр энергиясына болгон тарифтик саясатка жараша өзгөрөт;

- долбоордун өзүн-өзү актоо мезгили аяктагандан кийин ЭКБны пайдалануу менен иштелип чыгылган электр энергиясына тарифтер электр энергиясын иштеп чыгууга негиздүү сарптоолорду жана адилет пайданын элементи эске алынган эсептөөлөрдүн негизинде, отун-энергетикалык комплексин жөнгө салуу боюнча ыйгарым укуктуу мамлекеттик орган тарабынан ар бир станция үчүн өзүнчө белгиленет. ЭКБны пайдалануу менен өндүрүлүүчү электр энергиясына жаңыдан белгиленген тарифтер Кыргыз Республикасынын мыйзамдарында белгиленген тартипте жыл сайын индексацияланууга жатат;

- ЭКБны пайдалануу менен иштелип чыгылган электр энергиясын сатып алууга бөлүштүрүүчү электр энергетикалык компаниялардын кошумча сарптоолорун компенсациялоо, электр энергетикалык компаниялар үчүн энергиянын салттуу булактарынан электр энергиясына тарифти эсептөөдө жана белгилөөдө эске алынат;

- электр энергетикалык компаниянын тармагына кошконго чейинки электр берүү чубалгыларын куруу боюнча бардык сарптоолорду ЭКБны пайдалануу боюнча орнотмонун ээси көтөрөт;

- ал белгиленген стандарттарга ылайык келген шартта тармакка өздөрү иштеп чыккан электр энергияны берүү үчүн бардык электр энергетикалык компаниялар ЭКБны пайдалануу менен электр энергияны өндүрүүчүлөрдүн өздөрүнүн тармактарына басмырлоосуз жеткиликтүүлүгүн камсыз кылуулары тийиш;

- ЭКБны пайдалануучу орнотмону кошуу тармактарга кошуу боюнча сарптоолору эң аз болгон ошол электр энергетикалык компаниялардын тармактарына карата жүргүзүлүшү керек;

- улуттук электр тармактары жана бөлүштүрүүчү электр энергетикалык компаниялар ЭКБны өндүрүүчүлөрдөн керектөөчүлөргө чейин электр энергиясынын тоскоолдуксуз транзитин камсыз кылышат.

12-берене. ЭКБны пайдаланууга өбөлгө түзүүнүн экономикалык жана уюштуруу-укуктук механизмдери

ЭКБны пайдалануу аркылуу иштелип чыккан электр жана жылуулук энергиясын өндүрүүчүлөр жана ушул энергияны пайдалануучулар төмөнкүдөй жеңилдиктерге ээ:

- ЭКБнын негизинде иштеген техникалык каражаттарды жана түзүлүштөрдү өндүргөн же кайра жабдыган жеке жана юридикалык жактар үчүн жеңилдиктер берилет;

- (үчүнчү абзац КР 2012-жылдын 3-августундагы N 148 Мыйзамына ылайык күчүн жоготту)

- өндүрүштө пайдалануучу технологиялык жабдуулар (анын ичинде комплектөөчү жана камдык тетиктер) же болбосо энергиянын кайра жаралуучу булактарынан өндүрүлгөн энергияны кабылдагычтар, кайра түзүүлөр, топтоштуруулар жана (же) өткөргүчтөр бажы алымдарынан бошотулат;

- Кыргыз Республикасынын аймагына импорттоодо КНС төлөөдөн бошотулат:

- ЭКБны пайдалануу менен иштелип чыккан электр жана жылуулук энергиясынын өндүрүүчүлөрү пайда ала баштаган учурдан тартып беш жыл ичинде пайдага салыктан бошотулат;

- ЭКБны пайдалануу менен иштелип чыккан, орнотмонун ээси тарабынан өздүк муктаждыктарына пайдаланылбаган жана келишимдик негизде башка керектөөчүлөргө сатылбаган бардык электр энергиясы, ЭКБны пайдалануу боюнча ушул орнотмо кайсы электр энергетикалык компаниясынын тармагына кошулганына карабастан, ЭКБны пайдалануу боюнча орнотмо жайгашкан администрациялык-аймактык түзүлүштөгү эң ири бөлүштүргүч ишканалар тарабынан сатылып алынууга тийиш;

- эгерде газ жана газ түрүндөгү кайра жаралуучу отун газ түтүктөрдүн жана жылуулук тармактардын стандарттарына жана талаптарына ылайык келсе, газ түтүктөр жана жылуулук тармактар менен иштеген уюмдар аларды өздөрүнүн системасына кошууга тийиш;

- улуттук стандартка ылайык келген суюк биологиялык отун уюмдардын отун сатуу системасына киргизилиши керек;

- ЭКБны пайдалануу менен иштелип чыккан электр энергияны берүү жана төлөө жеңилдик мезгилдин колдонуу мөөнөтүнө түзүлгөн электр энергияны берүү келишимине ылайык артыкчылык тартибинде жүзөгө ашырылат. Берүү келишиминин типтүү формасы Кыргыз Республикасынын Өкмөтү тарабынан бекитилет;

- жеңилдик мезгилдин колдонуу мөөнөтүнүн ичинде ЭКБны пайдалануу менен иштелип чыгылган электр энергиясына тариф акыркы керектөөчүлөр үчүн максималдуу тарифти ушул берененин тогузунчу абзацында аныкталган тиешелүү коэффициентке көбөйтүү жолу менен белгиленет;

- бардык жеңилдик мезгил ичинде ЭКБнын ар бир түрү боюнча акыркы керектөөчү үчүн электр энергиясына максималдуу тарифке коэффициенттер төмөнкү өлчөмдөрдө белгиленет:

суу энергиясын пайдалануучу орнотмолор үчүн коэффициент 2,1ге барабар;

күн энергиясын пайдалануучу орнотмолор үчүн коэффициент 3,5ке барабар;

биомасса энергиясын пайдалануучу орнотмолор үчүн коэффициент 2,75ке барабар;

шамал энергиясын пайдалануучу орнотмолор үчүн коэффициент 2,5ке барабар;

жер энергиясын пайдалануучу орнотмолор үчүн коэффициент 3,35ке барабар;

- акыркы керектөөчүлөр үчүн электр энергиясына максималдуу тарифтин чоңдугу электр энергиясына болгон тарифтик саясатка жараша өзгөрөт;

- жеңилдик мезгил бүтүшү менен ЭКБны пайдалануу менен иштелип чыккан электр энергияга тариф акыркы керектөөчү үчүн максималдуу тарифтин деңгээлинде белгиленет;

- ЭКБны пайдалануу менен иштелип чыгылган электр энергиясын сатып алууга бөлүштүрүүчү ишканалардын кошумча сарптоолорун компенсациялоо, акыркы керектөөчү үчүн электрэнергияга жалпы улуттук тарифти эсептөөдө жана белгилөөдө эске алынат;

- электр энергетикалык компаниянын тармагына кошконго чейинки электр берүү чубалгыларын куруу боюнча бардык сарптоолорду ЭКБны пайдалануу боюнча орнотмонун ээси көтөрөт;

- ЭКБны пайдалануучу объекттерди кошуу үчүн иштеп жаткан электр жана жылуулук тармактарын кеңейткен жана реконструкциялаган учурда энергетикалык компаниялар ЭКБны пайдалануу боюнча орнотмолордун ээлерине материалдарды сатып алуу, орнотуу жана энергетикалык компаниялардын балансасында турган энергожабдууларды оңдоо боюнча материалдык чыгымдардын ордун жабууга милдеттүү;

- тиешелүү чыгымдар жылуулук-энергетикалык комплексти жөнгө салуу боюнча ыйгарым укуктуу мамлекеттик орган тарабынан белгиленген тартипте энергетикалык компаниялардын тарифине кошулат;

- ал белгиленген стандарттарга ылайык келген шартта тармакка өздөрү иштеп чыккан электр энергияны берүү үчүн бардык электр энергетикалык компаниялар ЭКБны пайдалануу менен электр энергияны өндүрүүчүлөрдүн өздөрүнүн тармактарына басмырлоосуз жеткиликтүүлүгүн камсыз кылуулары тийиш;

- ЭКБны пайдалануучу орнотмону кошуу тармактарга кошуу боюнча сарптоолору эң аз болгон ошол бөлүштүргүч ишканалардын тармактарына карата жүргүзүлүшү керек;

- улуттук электр тармактары жана бөлүштүргүч ишканалар ЭКБны өндүрүүчүлөрдөн керектөөчүлөргө чейин электр энергиясынын тоскоолдуксуз транзитин камсыз кылышат.

- Кыргыз Республикасынын бирдиктүү электр энергетикалык тутумунун электр тармагындагы электр энергияны керектөөнү – жеткирип берүүлөрдүн диспетчердик графиктерин түзүүдө энергиянын кайра жаралуучу булактарын пайдалануучу объекттеринен берүүлөр аларга артыкчылык тартибинде кирет.

«Электр энергетикасы жөнүндө» Кыргыз Республикасынын Мыйзамы

2-статья. Аныктамалар

Бул Мыйзамда төмөндө саналып өткөн терминдер төмөнкүдөй маанилерге ээ:

Турмуш-тиричилик абоненти - энергия менен жабдуу келишими боюнча өз турмуш-тиричилик муктаждыгы үчүн энергияны пайдаланган жаран;

Турмуш-тиричилик керектөөчүсү - контракттын шарттарына ылайык электр энергиясын турмуш-тиричилик муктаждыктары үчүн пайдалануучу жеке жак.

Электр жана жылуулук энергиясын иштеп чыгаруу - энергетикалык ресурстардан электр жана жылуулук энергиясын өндүрүү;

Электр энергиясын иштеп чыгаруучу ишкана - электр энергиясын өндүрүү жана электр станцияларды эксплуатациялоо боюнча иш жүргүзгөн ар кандай мамлекеттик, жеке менчик юридикалык же жеке жак;

Гидроэлектростанция - суунун энергиясын пайдалануу аркылуу электр энергиясын чыгаруучу ар кандай станция жана мындай өндүрүш менен байланышкан гидротехникалык курулуштар, жабдуулар;

Ири электр энергетикалык өндүрүштүк кубаттуулуктар - 30 Мвт жогорку кубаттуулуктагы гидроэлектростанциялар, жылуулук станциялар;

Магистралдык электр тармак - электр энергиясын өндүрүүчүдөн жергиликтүү (локалдык) тармакка кошуучу пунктка чейин жеткизүүгө дайындалган электр тармагы;

Чакан электр энергетикалык өндүрүштүк кубаттуулуктар - 1 МВтдан 30 МВтга чейинки кубаттуулуктагы гидроэлектростанциялар, жылуулук электр станциялар;

2-статья. Аныктамалар

Бул Мыйзамда төмөндө саналып өткөн терминдер төмөнкүдөй маанилерге ээ:

Турмуш-тиричилик абоненти - энергия менен жабдуу келишими боюнча өз турмуш-тиричилик муктаждыгы үчүн энергияны пайдаланган жаран;

Турмуш-тиричилик керектөөчүсү - контракттын шарттарына ылайык электр энергиясын турмуш-тиричилик муктаждыктары үчүн пайдалануучу жеке жак.

Электр жана жылуулук энергиясын иштеп чыгаруу - энергетикалык ресурстардан электр жана жылуулук энергиясын өндүрүү;

Электр энергиясын иштеп чыгаруучу ишкана - электр энергиясын өндүрүү жана электр станцияларды эксплуатациялоо боюнча иш жүргүзгөн ар кандай мамлекеттик, жеке менчик юридикалык же жеке жак;

Гидроэлектростанция - суунун энергиясын пайдалануу аркылуу электр энергиясын чыгаруучу ар кандай станция жана мындай өндүрүш менен байланышкан гидротехникалык курулуштар, жабдуулар;

Ири электр энергетикалык өндүрүштүк кубаттуулуктар - 30 Мвт жогорку кубаттуулуктагы гидроэлектростанциялар, жылуулук станциялар;

Магистралдык электр тармак - электр энергиясын өндүрүүчүдөн жергиликтүү (локалдык) тармакка кошуучу пунктка чейин жеткизүүгө дайындалган электр тармагы;

Чакан электр энергетикалык өндүрүштүк кубаттуулуктар - 30 МВтга чейинки кубаттуулуктагы электр жана жылуулук станциялар;

19-статья. Тендер өткөрүү жөнүндө жарыялоо

Компетенттүү мамлекеттик органдар, ири электр энергетикалык өндүрүштүк кубаттуулуктардан жана магистралдык электр тармактары участкаларынан тышкары, энергетикалык орнотмолорду курууга тендер өткөрүү жөнүндө жарыялайт.

19-статья. Конкурстук тандоону өткөрүү

Ири электр энергетикалык өндүрүштүк кубаттуулуктарды жана магистралдык электр тармактарынын участокторун кошпогондо, энергетикалык орнотмолорду куруу конкурстук негизде жүзөгө ашырылат.

20-статья. Тендер өткөрүү тартиби

Тендер өткөрүү тартиби, сунуштарды тандап алуу критерийлери жана жеңүүчүнү аныктоо жагы Кыргыз Республикасынын Өкмөтүнүн токтому менен аныкталат жана официалдуу басма сөз органдарында жарыяланат.

20-статья. Конкурстук тандоону өткөрүү тартиби

Конкурстук тандоону өткөрүүнүн жана жеңүүчүнү анктоонун тартиби жана критерийи Кыргыз Республикасынын Өкмөтүнүн токтомунда аныкталат жана расмий басылма органдарда жарыяланат.

«Өзгөчө корголуучу жаратылыш аймактары жөнүндө» Кыргыз Республикасынын Мыйзамы

16-берене. Мамлекеттик жаратылыш коруктарынын буфердик зонасын пайдалануунун режими

Мамлекеттик жаратылыш коруктарынын буфердик зонасында биологиялык жана ландшафттык ар түрдүүлүктүн абалына терс таасирди болтурбоо үчүн төмөндөгүлөргө тыюу салынат:

- жаңы конуштарды түзүүгө;

- аймакты аңчылык кылуу, аңчылык чарбаларды уюштуруу жана аңчылык базаларды жайгаштыруу үчүн берүүгө;

- өндүрүштүк объекттерди курууга, жайгаштырууга жана эксплуатациялоого;

- пайдалуу кендерди чалгындоого жана казууга;

- илимий мекемелер менен макулдашуу боюнча иргелме-санитардык кыюудан тышкары кыюулардын бардык түрлөрүнө;

- өсүмдүктөрдү өстүрүүгө жана жаныбарлардын жаңы түрлөрүн кое берүүгө (климатташтырууга);

- коруктун гидрологиялык режимин өзгөртүүчү аракеттерге жана жалпы экосистемага таасир этиши мүмкүн болгон башка иштерге;

- жаратылыш комплекстеринин жана объекттеринин абалына коркунуч келтирген чарбалык жана башка иштерге.

16-берене. Мамлекеттик жаратылыш коруктарынын буфердик зонасын пайдалануунун режими

Мамлекеттик жаратылыш коруктарынын буфердик зонасында биологиялык жана ландшафттык ар түрдүүлүктүн абалына терс таасирди болтурбоо үчүн төмөндөгүлөргө тыюу салынат:

- жаңы конуштарды түзүүгө;

- аймакты аңчылык кылуу, аңчылык чарбаларды уюштуруу жана аңчылык базаларды жайгаштыруу үчүн берүүгө;

- оң мамлекеттик экологиялык экспертиза болгон учурда, энергиянын кайра жаралуучу булактарын пайдалануу боюнча объекттерди кошпогондо, өндүрүштүк объекттерди курууга, жайгаштырууга жана эксплуатациялоого;

- пайдалуу кендерди чалгындоого жана казууга;

- илимий мекемелер менен макулдашуу боюнча иргелме-санитардык кыюудан тышкары кыюулардын бардык түрлөрүнө;

- өсүмдүктөрдү өстүрүүгө жана жаныбарлардын жаңы түрлөрүн кое берүүгө (климатташтырууга);

- коруктун гидрологиялык режимин өзгөртүүчү аракеттерге жана жалпы экосистемага таасир этиши мүмкүн болгон башка иштерге;

- жаратылыш комплекстеринин жана объекттеринин абалына коркунуч келтирген чарбалык жана башка иштерге.

21-берене. Мамлекеттик жаратылыш парктарын пайдалануунун режими

1. Мамлекеттик жаратылыш парктарынын аймактарында алардын жаратылыштык, тарыхый-маданий жана башка өзгөчөлүктөрүн эске алуу менен коргоонун дифференцияланган өзгөчө режими белгиленет.

2. Мамлекеттик жаратылыш парктары төмөнкүдөй зоналарга бөлүнөт:

- корук режиминдеги;

- экологиялык турукташтыруу;

- туристтик жана рекреациялык иш;

- чектелген чарбалык иштин.

3. Мамлекеттик жаратылыш парктарынын корук режиминдеги зоналарында мамлекеттик коруктар үчүн каралган режим белгиленет.

4. Экологиялык турукташтыруу зонасында жөнгө салынуучу экологиялык туризмден жана бузулган жаратылыш комплекстерин жана объекттерин калыбына келтирүү боюнча иштерди кошпогондо, чарбалык жана рекреациялык иштерге тыюу салуу менен коруу режими белгиленет.

5. Туристтик жана рекреациялык иш зонасында Кыргыз Республикасынын Өкмөтү тарабынан жаратылыш комплекстеринин жана объекттеринин сакталышын камсыз кылуучу коргоо режими белгиленет, алардын аймактарында рекреациялык күч келүү ченемдерин эске алып жөнгө салынуучу туристтик жана рекреациялык ишке, анын ичинде туристтик маршруттарды, жолдорду, конуштарды жана кароочу аянттарды уюштурууга жол берилет.

6. Чектелген чарбалык иш зонасында администрациялык-чарбалык арналыштагы объекттер жайгаштырылат, мамлекеттик жаратылыш паркын коргоону жана иштетилишин, ага келгендерди тейлөөнү камсыз кылуу үчүн керектүү чарбалык иш жүргүзүлөт, мейманканаларды, кемпингдерди, музейлерди жана туристтерди тейлөөчү башка объекттерди куруу жана эксплуатациялоо жүзөгө ашырылат.

7. Мамлекеттик жаратылыш парктарынын аймагында корукка алынган жаратылыш комплекстерине жана башка объекттерге зыяндуу таасир этүүчү ишкердиктин бардык түрлөрүнө тыюу салынат, атап айтканда:

- гидрологиялык режимдин өзгөрүшүнө алып келүүчү аракеттерге;

- мамлекеттик жаратылыш парктарынын ишине байланышы жок өндүрүштүк жана башка объекттерди курууга жана эксплуатациялоого;

- геологиялык чалгындоо жумуштарына жана пайдалуу кендерди иштетүүгө;

- негизги пайдалануу катары токойду кыюуга;

- жапайы жаныбарлардын жана өсүмдүктөрдүн жаңы түрлөрүн киргизүүгө (климатташтырууга);

- мамлекеттик жаратылыш парктарынын жаратылыштык, илимий, маданий жана эстетикалык маанилерин төмөндөтүүчү иштин башка түрлөрүнө.

21-берене. Мамлекеттик жаратылыш парктарын пайдалануунун режими

1. Мамлекеттик жаратылыш парктарынын аймактарында алардын жаратылыштык, тарыхый-маданий жана башка өзгөчөлүктөрүн эске алуу менен коргоонун дифференцияланган өзгөчө режими белгиленет.

2. Мамлекеттик жаратылыш парктары төмөнкүдөй зоналарга бөлүнөт:

- корук режиминдеги;

- экологиялык турукташтыруу;

- туристтик жана рекреациялык иш;

- чектелген чарбалык иштин.

3. Мамлекеттик жаратылыш парктарынын корук режиминдеги зоналарында мамлекеттик коруктар үчүн каралган режим белгиленет.

4. Экологиялык турукташтыруу зонасында жөнгө салынуучу экологиялык туризмден жана бузулган жаратылыш комплекстерин жана объекттерин калыбына келтирүү боюнча иштерди кошпогондо, чарбалык жана рекреациялык иштерге тыюу салуу менен коруу режими белгиленет.

5. Туристтик жана рекреациялык иш зонасында Кыргыз Республикасынын Өкмөтү тарабынан жаратылыш комплекстеринин жана объекттеринин сакталышын камсыз кылуучу коргоо режими белгиленет, алардын аймактарында рекреациялык күч келүү ченемдерин эске алып жөнгө салынуучу туристтик жана рекреациялык ишке, анын ичинде туристтик маршруттарды, жолдорду, конуштарды жана кароочу аянттарды уюштурууга жол берилет.

6. Чектелген чарбалык иш зонасында администрациялык-чарбалык арналыштагы объекттер жайгаштырылат, мамлекеттик жаратылыш паркын коргоону жана иштетилишин, ага келгендерди тейлөөнү камсыз кылуу үчүн керектүү чарбалык иш жүргүзүлөт, мейманканаларды, кемпингдерди, музейлерди жана туристтерди тейлөөчү башка объекттерди куруу жана эксплуатациялоо жүзөгө ашырылат.

7. Мамлекеттик жаратылыш парктарынын аймагында корукка алынган жаратылыш комплекстерине жана башка объекттерге зыяндуу таасир этүүчү ишкердиктин бардык түрлөрүнө тыюу салынат, атап айтканда:

- гидрологиялык режимдин өзгөрүшүнө алып келүүчү аракеттерге;

- оң мамлекеттик экологиялык экспертиза болгон учурда, энергиянын кайра жаралуучу булактарын пайдалануу боюнча объекттерди кошпогондо, мамлекеттик жаратылыш парктарынын ишине байланышы жок өндүрүштүк жана башка объекттерди курууга жана эксплуатациялоого;

- геологиялык чалгындоо жумуштарына жана пайдалуу кендерди иштетүүгө;

- негизги пайдалануу катары токойду кыюуга;

- жапайы жаныбарлардын жана өсүмдүктөрдүн жаңы түрлөрүн киргизүүгө (климатташтырууга);

- мамлекеттик жаратылыш парктарынын жаратылыштык, илимий, маданий жана эстетикалык маанилерин төмөндөтүүчү иштин башка түрлөрүнө.

23-берене. Мамлекеттик өзгөчө коруктарды пайдалануу режими

Мамлекеттик өзгөчө коруктардын аймагында айрым жаратылыш объекттерине жана комплекстерге зыян тийгизиши мүмкүн болгон иштин бардык түрлөрүнө тыюу салынат, атап айтканда:

- комплекстүү өзгөчө коруктарда - жаратылыш комплекстеринин сакталышына коркунуч туудурган чарбалык иштерге;

- зоологиялык өзгөчө коруктарда - аңчылыкка, жапайы жаныбарларды ар кандай жолдор менен алууга, жапайы жаныбарлардын уяларын жана жатактарын бузууга, жумурткаларын алууга, ошондой эле жаныбарлардын жабыркашына же өлүшүнө алып келиши мүмкүн болгон башка иштерге;

- ботаникалык өзгөчө коруктарда - мал жаюуга, чөп чабууга, гүлдөрдү терүүгө, өсүмдүктөрдүн тамырларын, түптөрүн жана чанактарын казып алууга, от жагууга, транспорт каражаттарынын киришине, ошондой эле өсүмдүктөр дүйнөсүн жабыркоого же куурашына алып келиши мүмкүн болгон башка иштерге;

- токойлук өзгөчө коруктарда - мал жаюуга, чөп чабууга, кыюунун бардык түрлөрүнө (санитардык кыюудан тышкары), ал райондо табигый өспөгөн бак-дарактын түрлөрүн себүүгө жана тигүүгө. Токойлук өзгөчө коруктарда санитардык кыюулар илимий мекемелерге макулдашуу жана айлана-чөйрөнү коргоо жаатындагы ыйгарым укуктуу мамлекеттик органдын уруксаты боюнча жүргүзүлөт;

- геологиялык өзгөчө коруктарда - таш, шагыл, кум жана башка пайдалуу кендерди казып алууга, үңкүрлөрдү бузууга, өзгөчө коруктун жаратылыш комплексин өзгөртүүгө же бузууга байланышкан, ошондой эле табигый гидрологиялык режимди өзгөртүшү мүмкүн болгон жер иштетүү жумуштарын жана башка аракеттерди жүргүзүүгө;

- сезондук өзгөчө коруктарда - жер которуп же кыштап жаткан куштардын жана сүт эмүүчүлөрдүн болушунун салыштырмалуу чектелген мезгилинде адамдардын барышына же чарбалык иштерди жүргүзүүгө.

23-берене. Мамлекеттик өзгөчө коруктарды пайдалануу режими

Мамлекеттик өзгөчө коруктардын аймагында айрым жаратылыш объекттерине жана комплекстерге зыян тийгизиши мүмкүн болгон иштин бардык түрлөрүнө тыюу салынат, атап айтканда:

- оң мамлекеттик экологиялык экспертиза болгон учурда, энергиянын кайра жаралуучу булактарын пайдалануу боюнча объекттерди кошпогондо, комплекстүү өзгөчө коруктарда - жаратылыш комплекстеринин сакталышына коркунуч туудурган чарбалык иштерге;

- зоологиялык өзгөчө коруктарда - аңчылыкка, жапайы жаныбарларды ар кандай жолдор менен алууга, жапайы жаныбарлардын уяларын жана жатактарын бузууга, жумурткаларын алууга, ошондой эле жаныбарлардын жабыркашына же өлүшүнө алып келиши мүмкүн болгон башка иштерге;

- ботаникалык өзгөчө коруктарда - мал жаюуга, чөп чабууга, гүлдөрдү терүүгө, өсүмдүктөрдүн тамырларын, түптөрүн жана чанактарын казып алууга, от жагууга, транспорт каражаттарынын киришине, ошондой эле өсүмдүктөр дүйнөсүн жабыркоого же куурашына алып келиши мүмкүн болгон башка иштерге;

- токойлук өзгөчө коруктарда - мал жаюуга, чөп чабууга, кыюунун бардык түрлөрүнө (санитардык кыюудан тышкары), ал райондо табигый өспөгөн бак-дарактын түрлөрүн себүүгө жана тигүүгө. Токойлук өзгөчө коруктарда санитардык кыюулар илимий мекемелерге макулдашуу жана айлана-чөйрөнү коргоо жаатындагы ыйгарым укуктуу мамлекеттик органдын уруксаты боюнча жүргүзүлөт;

- геологиялык өзгөчө коруктарда - таш, шагыл, кум жана башка пайдалуу кендерди казып алууга, үңкүрлөрдү бузууга, өзгөчө коруктун жаратылыш комплексин өзгөртүүгө же бузууга байланышкан, ошондой эле табигый гидрологиялык режимди өзгөртүшү мүмкүн болгон жер иштетүү жумуштарын жана башка аракеттерди жүргүзүүгө;

- сезондук өзгөчө коруктарда - жер которуп же кыштап жаткан куштардын жана сүт эмүүчүлөрдүн болушунун салыштырмалуу чектелген мезгилинде адамдардын барышына же чарбалык иштерди жүргүзүүгө.

Кыргыз Республикасынын Администрациялык жоопкерчилик жөнүндө кодекси

Мындай статья каралган эмес.

449-1-статья. Энергиянын кайра жаралуучу булактарын пайдаланууну колдоо жаатындагы Кыргыз Республикасынын мыйзамдарын бузуу

Энергиянын кайра жаралуучу булактарын пайдаланууну колдоо жаатындагы Кыргыз Республикасынын мыйзамдарында белгиленген энергиянын кайра жаралуучу булактарын пайдалануу менен иштелип чыккан электр энергиясын сатып алуу боюнча милдеттерди аткарбоо жана (же) талаптагыдай эмес аткаруу,-

юридикалык жакка - эсептешүү көрсөткүчүнүн эки жүз өлчөмүндө, кызмат адамына - эсептешүү көрсөткүчүнүн жүз өлчөмүндө администрациялык айып салууга алып келет.

Кыргыз Республикасынын Жер кодекси

66-статья. Жер участогун алып коюунун негиздери

1. Төмөндөгү учурларда жер участогун алып коюга жол берилет:

1) жер участогунун максаттуу багытын бузуп пайдалануу;

2) ушул главага ылайык мамлекеттик жана коомдук муктаждыктар үчүн жер участогун алып коюу (сатып алуу);

3) айыл чарба өндүрүшү үчүн берилген жер участогун же жер участогунун бир бөлүгүн үч жылдын ичинде пайдаланбоо;

4) айыл чарбасынан башка өндүрүш үчүн берилген жер участогун 5 жыл бою пайдаланбоо;

5) жер салыгын салык мыйзамдарында белгиленген мөөнөттө төкпөсө;

6) "Мамлекеттик социалдык камсыздандыруу боюнча камсыздандыруу акыларынын тарифтери жөнүндө" Кыргыз Республикасынын Мыйзамында белгиленген мөөнөттөрдүн ичинде камсыздандыруу акыларын төгүп бербөө.

7) "Жер казынасы жөнүндө" Кыргыз Республикасынын Мыйзамында каралган учурлардагы жер казынасын пайдалануу укуктарын жер казынасын пайдалануу боюнча мамлекеттик орган токтотсо (жокко чыгарса).

66-статья. Жер участогун алып коюунун негиздери

1. Төмөндөгү учурларда жер участогун алып коюга жол берилет:

1) жер участогунун максаттуу багытын бузуп пайдалануу;

2) ушул главага ылайык мамлекеттик жана коомдук муктаждыктар үчүн жер участогун алып коюу (сатып алуу);

3) айыл чарба өндүрүшү үчүн берилген жер участогун же жер участогунун бир бөлүгүн үч жылдын ичинде пайдаланбоо;

4) айыл чарбасынан башка өндүрүш үчүн берилген жер участогун 5 жыл бою пайдаланбоо;

5) жер салыгын салык мыйзамдарында белгиленген мөөнөттө төкпөсө;

6) "Мамлекеттик социалдык камсыздандыруу боюнча камсыздандыруу акыларынын тарифтери жөнүндө" Кыргыз Республикасынын Мыйзамында белгиленген мөөнөттөрдүн ичинде камсыздандыруу акыларын төгүп бербөө.

7) "Жер казынасы жөнүндө" Кыргыз Республикасынын Мыйзамында каралган учурлардагы жер казынасын пайдалануу укуктарын жер казынасын пайдалануу боюнча мамлекеттик орган токтотсо (жокко чыгарса);

8) анын максаттуу арналыштарын бузуу менен жер участогун пайдаланган учурда же болбосо үч жыл ичинде ЭКБны пайдалануу менен объектини куруу үчүн берилген жер участогун пайдаланбаса жер учатогун пайдалануу укуктарын токтотсо (жокко чыгарса).